Vandaag 4 mei, dodenherdenking in Nederland.
Laatst zeiden een paar mensen tegen mij of het niet eens een keer over moest zijn met die Dodenherdenking en Bevrijdingsdag nu na 65 jaar. Zij vonden ook dat niemand ze kon verplichten op 4 mei om 8 uur 2 minuten stil te zijn. Zij hebben gelijk wat betreft die verplichting. Je hebt alle vrijheid om stil te zijn of niet, maar waarom zouden we dan stil moeten zijn. Wat is het doel achter deze herdenking.
Het gaat over onze vrijheid, die we vandaag de dag als vanzelfsprekend ervaren, maar is dat ook wel zo…
Zelf zijn wij (ons gezin) een aantal jaren geleden naar Normandië geweest en hoewel de stranden daar vriendelijk ogen werd ook toen (ongeveer 7-8 jaar geleden) het strand weer eens afgesloten voor het onschadelijk maken van een stuk explosief wat na de invasie was blijven liggen. Kennelijk zijn de gevolgen van de oorlog nog steeds niet over.
We hebben toen ook door het land heen getoerd. Mooi, lieflijk, maar nog niet zo lang geleden het grootste slagveld ooit. Overal oorlogsbegraafplaatsen. Amerikaanse, Duitse, Verenigd Koninkrijk en soms nog wat meer ‘vreemde’ groepen. Het viel me daarbij op dat de begraafplaatsen van het Verenigd Koninkrijk niet alleen waren voorbehouden aan hun eigen militairen. Zij hebben iedereen begraven die een graf nodig had, dus kan je daar bij regelmaat ook Duitse graven vinden, naast ongeveer iedere andere nationaliteit die je je kan bedenken.
Bij elkaar hebben we niet eens heel veel van die plekken bezocht, maar toch de graven gezien van ongeveer 100.000 mensen (meestal jonge mannen). Het zijn er echter veel meer. Deels omgekomen voor hun idealen (goed of fout doet niet terzake…) en deels omdat ze moesten en werden gestuurd. Het leed bij de achtergebleven families aan de ene zijde was vergelijkbaar met het leed van de families aan de andere zijde. Waanzinnig als je er even bij stil zou willen staan al is het maar voor 2 minuten op 4 mei. Honderdduizenden die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid. Daar kunnen we volgens mij niet aan voorbij gaan en zeker niet nu het leed en de herinnering lijkt uit te sterven. De oorlogsgeneratie sterft langzaam uit. Het is nog een handje vol die het zich werkelijk kan herinneren.
Moeten we dan nog doorgaan met die herdenkingen. Naar mijn mening wel. In de jaren 30 en de oorlogsjaren daarna in de vorige eeuw was vooral ook gericht tegen bepaalde bevolkingsgroepen en velen zijn daardoor zonder enige uitlegbare reden omgebracht.
Maar was het alleen toen of leven dergelijke krachten nog of ontstaan ze opnieuw. Ze hebben nooit opgehouden te bestaan, maar de laatste jaren zijn ze weer enorm aan het groeien. Toen Joden, Zigeuner, geestelijk gehandicapten en wie al niet meer en nu is ‘de Islam’ de groep om je tegen te verzetten. Maar waarop is die angst gebaseerd. De media en/of een paar onwetende mensen die van alles roepen of onevenredig veel aandacht geven aan een mening, terwijl de andere niet aan bod komt. In oorlogstijd noemen we dat propaganda en nu noemen we dat persvrijheid.
En helaas horen we als mensen alleen wat ons het beste uitkomt.
Haat tegen andere groepen brengt enge spanningen met zich mee. Niet meer op de werkelijkheid gebaseerd, maar het kan een nieuwe werkelijkheid creëren die veel grimmiger is en die voor ons (de ‘goeie’) net zo grimmig en gevaarlijk is als voor de groep die hier slachtoffer is.
Dan is er nog een interessante analogie. Één die we ons niet zo kunnen voorstellen, misschien. Nazi Duitsland was kennelijk een verwerpelijk regime, met een mogelijk verwerpelijker leider. Maar waarom noemen we Alexander de Grote, Djengis Khan en Napoleon (en er zijn er vast meer) dan grote veldheren. Waarom waren zij dan helden. We zijn wat te laat, maar wie zou dat aan de nabestaanden van die regimes willen uitleggen. Dat is onmogelijk. Het is niet uit te leggen! Maar waren ze niet precies hetzelfde.
Van alle drie is bekend dan ze vele hebben omgebracht (dorpen en steden hebben uitgemoord) om hun idealen te bereiken. Dat leed is vergeten en daarom zijn het nu grote veldheren.
Willen we dat ook met Hitler laten gebeuren. 20 tot 50 miljoen mensen later (de precieze getallen zijn niet bekend). Wat een held…?!
Laten we het vooral niet vergeten, of probeer het anders aan de nabestaanden uit te leggen…
4 mei; dank jullie allen voor de onmenselijke offers.
5 mei; ik blijf mijn vrijheid koesteren.
Laten we dit nooit vergeten!