Enkele weken geleden zat ik met mijn vrouw en jongste dochter te kijken naar een, in mijn beleving prachtige, film Le huitième Jour. Het is een Belgische tragikomische film uit 1996, geregisseerd door Jaco Van Dormael. Het over een ongewone vriendschap tussen Harry en George. Harry is een drukke zakenman, die problemen heeft met zijn vrouw en kinderen. George is een jongeman die lijdt aan het syndroom van Down. Hij ontsnapt uit zijn tehuis en gaat op zoek naar zijn mama. Toevallig loopt hij Harry tegen het lijf. Eerst moet Harry niks van hem weten en helpt hem zoeken naar zijn moeder. Uiteindelijk blijkt dat Georges moeder gestorven is, George weet dit al maar ziet het niet in. Harry ontdekt dat hij nog veel kan leren van ‘son copain George’. (bron http://nl.wikipedia.org/wiki/Le_huitième_jour).
De film is grappig, maar in zekere zin ook aangrijpend, omdat mooi wordt getoond hoe twee werelden, in dit geval die van ‘George’ en wat wij onze normale wereld noemen op bepaalde vlakken enorm botsen. Dat leidt tot veel onbegrip bij ‘George’.
Hoewel de film niet direct vanuit ‘George’ zijn wereldbeeld wordt gespeeld, is het gemakkelijk je in deze eerlijke en prachtige persoon te verplaatsen. Daardoor kan je een indruk kan krijgen van zijn problemen in onze wereld.
‘George’ (een acteur die overigens echt het Down syndroom heeft) is op zoek naar liefde en geborgenheid en dat leidde in de film tot een verliefdheid tussen hem een meisje uit het tehuis. Ergens aan het eind van de film gebeuren er prachtige dingen, doordat de tehuis bewoners een bus ‘lenen’, op stap gaan en met z’n allen gaan feesten. Prachtig!’George’ krijgt hier de kans om met zijn vriendin eindelijk liefdevol samen te zijn en dat is voor hun beiden een fantastisch moment…, totdat de politie het complete feest (was ook wel illegaal) komt stoppen.Het meisje wordt daarbij door haar ouders teruggeroepen. Wij zouden als volwassen misschien zeggen: “Bekijk het maar. Ik blijf bij George.”, maar als Down syndroom drager mag je kennelijk de macht niet hebben om die keuze zelf te mogen maken. En daar lag voor mij nu net het aangrijpende…
Het is bij de wet niet verboden voor deze mensen om te vrijen, maar… zij mogen geen kinderen krijgen. Maar meestal krijgen ze daarvoor al geen kans, omdat de wereld voor ze beslist en omdat die zelfde wereld kennelijk op alle vlakken denkt te weten wat goed voor ze is.
Misschien zijn ze minder begaafd (misschien hebben ze juist wel een onbegrepen gave, maar daar ben ik zelf ook nog niet uit), het feit dat de wereld álles voor hen beslist en bepaald moet voor hen als volwassen mensen eigenlijk onaanvaardbaar zijn. Het wordt echter wel voor ze bepaald. Realiseerd men zich dat het gewoon volwassen mensen zijn met volwassen gevoelens van verliefdheid en liefde. Met dezelfde natuurlijk drive voor kinderen te willen zorgen; iets wat de maatschappij gewoon niet toestaat! Er is dus geen vrije wil voor hen.
Wij als “normale” mensen zouden ons dat niet laten opleggen, maar voor die andere groep vinden we dat heel gewoon. Maar is dat wel zo gewoon….?
Rationeel kan je natuurlijk stellen dat twee zogenaamd gehandicapten mensen niet zouden moeten vrijen of geen kinderen mogen voortbrengen, want het resultaat (kinderen) kon dan nog wel gehandicapter worden en daar heeft de wereld (economisch) last van. Maar hoe zit het puur met hun gevoelswereld. Die lijkt rationeel dus niet belangrijk; die negeren wij gewoon.
Onze maatschappij levert steeds meer “feel good” producten en dat kom je tegenwoordig zelfs tegen in elektronica zoals laptops. Kennelijk dus heel belangrijk voor ons en ik ben er van overtuigd dat het voor hen minimaal zo belangrijk is.
Ethisch gezien een vraagstuk, waar ik ook geen antwoord op heb hoor; laat ik daar eerlijk over zijn. Maar laten we in ieder niet voorbijgaan aan het stille geweld en leed wat deze groep mensen wordt aangedaan. Zij verdienen veel meer begrip…